El Nino và những ảnh hưởng tới Đời sống

2 Tháng 6, 2022 Admin 489 Views 0 Comments ENSO, Khí hậu 13 min read

ENSO và những ảnh hưởng tới Đời sống con người

GIỚI THIỆU CHUNG

⭐️ El Nino và La Nina

ENSO là chữ viết tắt của các từ ghép El Nino Southern Oscillation (El Nino – Dao động Nam) để chỉ cả hai hai hiện tượng El Nino và La Nina.

👉 Xem thêm:

TÁC ĐỘNG CỦA EL NINO ĐẾN ĐỜI SỐNG

⭐️ Trong quá khứ, chưa một lần nào sự xáo trộn khí hậu toàn cầu diễn ra lại không để lại những hậu quả trầm trọng tới nền kinh tế và con người.

Theo Cơ quan Đại dương và khí quyển quốc gia Mỹ (NOAA), tác động của El Nino đặc biệt nghiêm trọng đối với những nhóm dân cư nghèo khó và dễ bị tổn thương, nơi thiên tai có thể dễ dàng làm đảo lộn sinh kế vốn đã mong manh của họ.

Đó là tình trạng hạn hán nghiêm trọng, nhiệt độ tăng cao, mưa lớn, lũ lụt… có thể gây ra một loạt các vấn đề về sức khỏe, bao gồm bùng phát dịch bệnh, suy dinh dưỡng và các bệnh về đường hô hấp.

Tiêu biểu nhất là vào năm 1997 – 1998, khi thế giới ghi nhận một trong những đợt El Nino mạnh nhất trong lịch sử.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), El Nino 1997 – 1998 đã ảnh hưởng đến hơn 60 triệu người, đặc biệt là các khu vực phía đông và nam châu Phi, Mỹ Latinh, vùng Caribe và khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Mưa lớn và lũ lụt đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng, mất mát tài sản và mùa màng, đồng thời gây thiệt hại lớn cho cơ sở hạ tầng quan trọng ở Ecuador, Peru, Bolivia, Somalia và Kenya.

Ngoài ra, các bệnh liên quan đến nước, như dịch tả, sốt rét… cũng gia tăng đáng kể ở các khu vực chịu hạn hán và lũ lụt ở Đông Phi, Mỹ Latinh, Châu Á, Papua New Guinea…

Tại Indonesia, hạn hán liên quan đến El Nino đã gây ra sự thiếu hụt ngũ cốc ước tính khoảng hơn 3,5 triệu tấn và suy thoái môi trường quy mô lớn do các đám cháy rừng không thể kiểm soát.

Điều này khiến giá hàng hóa lương thực tăng vọt, trở nên đắt đỏ đối với đa số người dân ở quốc gia đông dân thứ 4 trên thế giới.

Tại Papua New Guinea, El Nino 1997 – 1998 góp phần gây ra tình trạng hạn hán và băng giá kéo dài. Tại nhiều khu vực, nơi thường đón những cơn mưa trái mùa mang theo mây che phủ, thì nay có rất ít hoặc gần như không có.

Điều này khiến nhiệt độ giảm vào ban đêm gây ra sương giá ở các vùng cao, và nguồn nước cạn kiệt, mùa màng thất bát.

Ở Peru, các vùng ven biển đón nhận mưa lớn bất thường vào cuối năm 1997, đầu 1998, gây sạt lở đất, phá hủy nhà cửa và cầu cống, làm hư hỏng các công trình cấp nước, vệ sinh… ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của người dân.

Vào năm 2015 – 2016, Trái Đất tiếp tục đón nhận một đợt El Nino khác với cường độ lớn.

Ảnh hưởng của đợt El Nino này khiến năm 2016 trở thành năm nóng nhất trong chuỗi số liệu quan trắc kể từ năm 1880. Kéo theo đó là tình trạng hạn hán, lũ lụt xảy ra tại nhiều quốc gia.

Ở miền Bắc Peru, mưa cực lớn xảy ra vào đầu tháng 12/2015 đã phá hủy hàng nghìn ngôi nhà, khiến nước này ban bố tình hình khẩn cấp ở 14/25 bang.

Ở Ấn Độ, gió mùa hạ năm 2015 yếu hơn bình thường, làm giảm 14% lượng mưa. Nhưng đến mùa thu, lượng mưa lại tăng đột biến, gây lũ lụt ở nhiều khu vực đông dân cư, đặc biệt là tại các thành phố miền Nam.

Theo thống kê, vào năm 2015, thiên tai đã khiến 2.500 người chết ở Ấn Độ. Đến cuối tháng 4/2016, hạn hán và nắng nóng trên 45 độ C ở miền Nam Ấn Độ khiến gần 300 người chết.

⭐️ Ở chiều ngược lại, nhiệt độ hạ thấp kỷ lục ở một số khu vực Đông Bắc Châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, tạo ra đợt lạnh nhất trong 30 năm.

Ở Trung Quốc, nhiệt độ ở Hắc Long Giang giảm xuống mức kỷ lục -57 độ C, và Bắc Kinh là -27 độ C. Ở các bang miền Đông nước Mỹ, bão tuyết mạnh hoành hành với lớp phủ tuyết dày 50 – 60 cm, gây thiệt hại lên tới 2,5 tỷ USD tính đến tháng 1/2016.

Như vậy, trong một chu trình El Nino thời tiết đã xảy ra những giá trị cực đoan thuộc loại kỷ lục của cả nhiệt độ cao nhất và nhiệt độ thấp nhất.

Các tác giả nghiên cứu cho biết El Nino trung bình gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu khoảng 3.400 tỷ USD. Giai đoạn 1997 – 1998, El Nino gây thiệt hại lên tới 5.700 tỷ USD. Trong khi đó, Ngân hàng Thế giới ước tính hiện tượng trên tiêu tốn của các chính phủ 45 tỷ USD.

Tác động của El Nino có thể gây ra suy thoái dai dẳng trong tăng trưởng kinh tế, thậm chí kéo dài trong 5 – 10 năm sau khi nó xảy ra chứ không chỉ một vài năm.

👉Ở Việt Nam, ảnh hưởng nặng nề nhất trong điều kiện El Nino kéo dài là thiếu hụt lượng mưa và hạn hán nghiêm trọng ở nhiều vùng, trong đó nặng nề nhất là Đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên.

Cùng với đó, tình trạng nhiệt độ khắc nghiệt: khi nắng nóng, khi lạnh kỷ lục, cũng diễn ra vào các giai đoạn khác nhau trong năm.

Theo báo cáo của Trung tâm Khoa học – Công nghệ Khí tượng, Thủy văn và Môi trường, nhiệt độ tuyệt đối thấp nhất ở hầu hết các trạm được ghi nhận trong tháng 1/2016, cũng là thời kỳ phát triển cực đại của El Nino.

Trong khoảng thời gian này, một số khu vực ở Bắc Bộ có nhiệt độ giảm dưới 5 độ C, trong đó một số nơi dưới 0 độ C như Mẫu Sơn (-5,0 độ C), Pha Đin (-4,3 độ C), Sa Pa (-4,2 độ C).

Trái ngược, giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 7/2016 lại ghi nhận những kỷ lục về nhiệt độ, với nhiệt độ cao nhất có trị số từ 40 độ C trở lên xảy ra ở cả 7 vùng khí hậu trong cả nước. Nổi bật là Quỳ Hợp (42,7 độ C), Con Cuông (42,5 độ C), Tây Hiếu (42,0 độ C)… Tại Hà Nội nhiệt độ cao nhất ghi được là 40,8 độ C.

CÓ THỂ NGĂN CHẶN EL NINO

⭐️Trước những tác động nặng nề và mang tính toàn cầu của El Nino, nhiều câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta có thể ngăn chặn hiện tượng này, đặc biệt là khi đã sớm phát hiện thấy những dấu hiệu từ trước.

Trên thực tế, các nhà khoa học đã sớm dự báo được đợt El Nino kỷ lục 1997 – 1998, khi vào tháng 5/1997, họ đo được nhiệt độ nước biển ngoài khơi khu vực Nam Mỹ nóng dị thường, cao hơn tới 7 độ C so với cùng một thời điểm vào các năm trước đó.

Tiếp đến vào tháng 1/1998, nhiệt độ mặt nước biển ngoài khơi bờ biển Peru cũng ghi nhận mức kỷ lục, khi đạt 11 độ C trên mức trung bình. Không chỉ vậy, vùng nước mát hơn mức trung bình ở phía tây Thái Bình Dương cũng báo hiệu rằng La Nina sẽ hình thành vào cuối năm 1998.

Tuy nhiên, đó là tất cả những gì chúng ta có thể làm: Dự đoán.

Để hạn chế tác động và rủi ro của El Nino, chính phủ các nước cần đưa ra các hệ thống cảnh báo sớm và hành động kịp thời, đặc biệt là trong các ngành nông nghiệp, y tế… Bên cạnh đó, ở những vùng có nguy cơ bị hạn hán và lũ lụt, cần tăng cường, chuẩn bị sẵn nhân lực và có phương án hỗ trợ cứu sinh khi cần thiết.

Do El Nino có quan hệ mật thiết và có thể làm trầm trọng thêm tác động của biến đổi khí hậu, nên việc có ý thức, kêu gọi cộng đồng tránh gây ra những ảnh hưởng tới tự nhiên, biến đổi khí hậu cũng là điều hết sức quan trọng.

Một số biện pháp khắc phục biến đổi khí hậu hiệu quả nhất có thể kể đến như hạn chế sử dụng nguồn nhiên liệu hóa thạch (gồm than, dầu đốt, khí thiên nhiên…), giảm tiêu thụ điện, hạn chế sử dụng túi nilon khi mua sắm, sử dụng các nguồn năng lượng thân thiện với môi trường…

Theo một báo cáo của NOAA vào năm 2021, nhân loại không thể làm gì để ngăn chặn các sự kiện El Nino và La Nina xảy ra. Đó là bởi chu trình ENSO liên quan chặt chẽ đến sự dao động nhiệt độ trên quy mô đại dương. Mà đại dương thì quá rộng lớn và không thể kiểm soát.

Để dễ hình dung, lượng nhiệt dư thừa tích tụ ở khu vực phía đông Thái Bình Dương trong một đợt El Nino xảy ra vào năm 1997 – 1998 có thể gần tương đương với sản lượng của 1 triệu nhà máy điện cỡ trung bình 1000 megawatt hoạt động liên tục trong một năm.

Mức độ của những thay đổi tự nhiên này cho thấy rõ ràng rằng xã hội không thể hy vọng có thể kiểm soát hoặc sửa đổi chu kỳ ENSO một cách có ý thức. Thay vào đó, chúng ta phải học cách dự đoán nó tốt hơn, và thích nghi với những hậu quả của nó, NOAA cho biết.

Đây cũng là thách thức số 1 với các nhà khoa học trong lĩnh vực vật lý và khí hậu – môi trường. Họ đang nỗ lực từng ngày để nắm bắt về các quá trình vật lý cơ bản đang hoạt động trong hệ thống khí hậu, từ đó cải thiện cơ sở dữ liệu quan sát cần thiết để hỗ trợ cho các mục tiêu này.

Nói tóm lại, tận dụng những tiến bộ trong khoa học là cơ sở để con người đương đầu với những thử thách mà thiên nhiên mang tới.

Nguồn: Internet

Những Mục cần quan tâm: